Job Alerts
Viewed: 7,272
Đa phần các doanh nghiệp khởi nghiệp (startup) hiện nay thường chọn sử dụng lao động từ lực lượng lao động tự do hoặc sinh viên đang có thời gian rỗi, theo khảo sát và đánh giá của các chuyên gia trong ngành nhân sự. Nguồn lao động này có một số đặc điểm phù hợp với hoạt động khởi nghiệp, nhưng cũng theo các chuyên gia, cần bổ sung về mặt pháp lý hoặc ràng buộc trách nhiệm cụ thể hơn, đồng thời lưu ý một số hệ lụy có thể phát sinh.
Chọn lao động phù hợp từng giai đoạn, công việc
Giám đốc nhân sự của một startup thương mại điện tử có năm công ty con chuyên giao nhận hàng nhanh cho biết, đối với nhân viên giao nhận và đóng gói phân loại sản phẩm hiện công ty đều đang sử dụng từ nguồn lao động tự do. Trong “danh sách chờ” của công ty lúc nào cũng có sẵn các lao động tự do, và trong một ngày công ty sử dụng từ 10-20 người làm tùy theo thời gian rảnh rỗi của họ. Các lao động nhàn rỗi như sinh viên, người có thời gian rảnh có thể chọn giờ làm việc phù hợp, sau đó đăng ký nhận việc thông qua một hệ thống trực tuyến.
Ông Trần Anh Tuấn, Phó giám đốc Trung tâm Dự báo nhu cầu nhân lực và Thông tin thị trường lao động TPHCM, nhận định xu hướng sử dụng lao động tự do và lực lượng lao động từ sinh viên hiện nay phổ biến ở các doanh nghiệp khởi nghiệp. Việc sử dụng lực lượng lao động này giúp các startup giảm được nhiều chi phí, ví dụ tiền công, tiền lương không cao, không phải chịu các khoản như bảo hiểm xã hội và các chi phí phúc lợi khác... Doanh nghiệp cũng không phải bố trí không gian, thiết bị để lao động làm việc.
Dù tiết kiệm được chi phí, nhưng không phải lúc nào các startup cũng nên sử dụng nguồn lao động tự do. Theo các chuyên gia, việc chọn sử dụng lao động tự do hay sinh viên có thời gian rỗi chỉ phù hợp với một giai đoạn phát triển nào đó của doanh nghiệp khởi nghiệp. Ông Vũ Tuấn Anh, người sáng lập Vietnam Business Matching, cho rằng ở giai đoạn kiến tạo ban đầu, khi ý tưởng được hình thành và triển khai sản phẩm mẫu, nhóm nhân sự bắt buộc phải là những người sáng lập và đồng sáng lập; không nên tuyển nhân viên chưa có kinh nghiệm hoặc lao động nhàn rỗi trong giai đoạn cần đầu tư nhiều công sức.
Theo chuyên gia Vũ Tuấn Anh, khi sản phẩm đã được đưa ra thị trường, và công ty đã chính thức hoạt động thì có thể thu hút thêm nhân tài để thành lập nhóm nhân sự chủ chốt nhằm có thể thúc đẩy công ty phát triển và hướng tới doanh số mục tiêu. Tuy nhiên, thời điểm này cũng có thể sử dụng lao động tự do nhưng là lao động có trình độ chuyên gia để thúc đẩy sự phát triển của công ty còn non trẻ. Giai đoạn thứ ba, khi công ty hình thành rõ cấu trúc thì có thể nhận sinh viên hoặc lao động tự do trình độ trung bình vào làm các công việc đơn giản hơn.
Ngoài ra, nguồn lao động tự do chỉ phù hợp với những công việc có tính chất khởi sự, ý tưởng thử nghiệm, tìm kiếm thị trường và khách hàng mà không bị ràng buộc nhiều về trách nhiệm. Mặt khác, có thể phát sinh rủi ro nếu doanh nghiệp sử dụng lao động tự do hoặc sinh viên không đúng vị trí công việc. Ông Louis Nguyễn, Chủ tịch HĐQT Công ty Quản lý quỹ đầu tư Saigon Asset Management, cho rằng không nên sử dụng lao động tự do để hình thành nhóm nghiên cứu và phát triển sản phẩm vì đây là nhóm làm nên thế mạnh cạnh tranh cốt lõi của một doanh nghiệp. Nhóm chủ lực này phải là những người trong đội ngũ sáng lập, trưởng nhóm bán hàng chính, và nhóm thiết kế sản phẩm. Các nhóm tiếp thị, kế toán, thư ký... không nằm trong thành phần nòng cốt của doanh nghiệp thì có thể sử dụng lao động tự do hoặc sinh viên thực tập.
Cân nhắc những rủi ro
Việc sử dụng lực lượng lao động tự do trong nhóm chịu trách nhiệm nghiên cứu phát triển sản phẩm khởi nghiệp cũng có thể xảy ra một số hệ lụy pháp lý. Ông Daniel Shen, một doanh nghiệp khởi nghiệp theo hướng đổi mới sáng tạo của Singapore, kể rằng doanh nghiệp của ông đã từng mắc vào rắc rối với một kỹ sư lập trình tự do khi ký hợp đồng phát triển hệ thống. Người này được ký hợp đồng với mức lương 5 đô la Mỹ/giờ, và hợp đồng có kèm theo bộ quy tắc ứng xử về bảo mật thông tin. Trước khi nghỉ việc, người này đã cố tình gây sai phạm trong hệ thống, làm hệ thống không hoạt động được và phải mất nhiều thời gian khắc phục. Dù đã soạn thảo hợp đồng đối tác độc lập khá kỹ lưỡng, nhưng vẫn không thể truy cứu được trách nhiệm của lập trình viên này, vì hợp đồng giữa hai bên không phù hợp với quy định tại Bộ luật Lao động.
Ông Trần Anh Tuấn của Trung tâm Dự báo nhu cầu nhân lực và Thông tin thị trường lao động TPHCM cũng nhận định hình thức sử dụng lao động tự do như kể trên chưa hoàn toàn phù hợp quy định Bộ luật Lao động về tuyển dụng và hợp đồng lao động nên dễ phát sinh rủi ro, thiệt hại lợi ích của hai bên. Khi phát sinh vấn đề sẽ khó kiện tụng vì cả hai bên đều thực hiện không đúng theo luật định về giao kết hợp đồng lao động.
Lao động tự do có thể được coi là nguồn lực cần thiết đối với các doanh nghiệp trong giai đoạn khởi nghiệp, khi nguồn lực tài chính yếu và quy mô kinh doanh nhỏ. Ngược lại đối với những lao động tự do như sinh viên đi làm thêm thì đây cũng là những cơ hội để có việc làm, trải nghiệm và có thu nhập.
Tuy nhiên, ở góc độ doanh nghiệp, ông Louis Nguyễn cho rằng cần phải cân nhắc các điều khoản hợp đồng sử dụng lao động, nhất là về điều khoản bảo mật, để ràng buộc rõ trách nhiệm của hai bên. Vấn đề bảo mật thông tin rất quan trọng, nếu người lao động tự do tiết lộ thông tin sản phẩm trước khi nó được ra đời hoặc thông tin đến các đối thủ thì sẽ dẫn đến sản phẩm mất ưu thế cạnh tranh. Chưa kể trường hợp người lao động tự do có thể không hoàn toàn chịu trách nhiệm về các hoạt động của mình khi đang làm việc cho công ty.
Ở góc độ một chuyên gia về thị trường lao động, ông Trần Anh Tuấn cho rằng nếu về mặt đầu tư nguồn nhân lực lâu dài thì việc sử dụng lao động nhàn rỗi và lao động là sinh viên làm thêm hầu như không có lợi cho cả hai bên. Bởi khi đó, doanh nghiệp không cần quan tâm đến việc đào tạo nhân lực chuyên nghiệp phù hợp chiến lược phát triển, còn người lao động chỉ cần xong việc, không cần hiệu quả và khó tích lũy kinh nghiệm.
Source: Theo dubaonhanluchcmc.gov.vn
Salary : 10 Mil - 30 Mil VND
Ho Chi Minh
Hot Job Recruiting
Salary : 12 Mil - 18 Mil VND
Ho Chi Minh
